Plaats: Regio Randstad
Uitdaging: Verbeteren van de TCO in combinatie met verwezenlijking van duurzaamheidsambities
Oplossing: Duizenden Eaton Xiria SF6-vrije middenspanningsschakelsystemen (500 tot 800 installaties per jaar)
Resultaten: Hoge betrouwbaarheid, financieel voordelige verduurzaming, jaarlijks 1950 kg minder gebruik van SF6 en, in Eaton, een proactieve partner
“Eaton heeft heel actief geholpen bij de implementatie van de schakelaars: digitale roadshows om personeel te trainen, materialen aanleveren, meedenken over oplossingen. We zijn heel blij met deze proactieve samenwerking om de beste uitkomsten te realiseren.”
Achtergrond
Stedin is als netbeheerder verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit naar twee miljoen klanten. De organisatie is met name in de Randstad actief, waar het onder andere de grote steden Den Haag, Utrecht en Rotterdam inclusief het Rotterdamse Havengebied bedient.
Stedin is een semi-publieke organisatie en hiermee gekenmerkt als speciale sector in de aanbestedingswet. Dat betekent dat uiterlijk iedere acht jaar een nieuw aanbestedingstraject moet worden uitgezet. Voor Stedin zijn deze aanbestedingen sleutelmomenten om hun strategische doelstellingen te realiseren. Natuurlijk moeten producten betrouwbaar en betaalbaar zijn, maar daarnaast staat duurzaamheid hoog in het vaandel. “Een van onze doelstellingen is dat we toewerken naar een 100% circulaire organisatie, met een CO2- en fijnstofneutrale bedrijfsvoering”, zegt Bas van den Berg, Teamleider Componenten, Innovatie & Beheer bij Stedin.
Stedin startte in 2019 een aanbestedingstraject voor nieuwe schakelinstallaties tot 24.000 Volt. Daarbij werd Eaton geselecteerd als leverancier van 500 tot 800 installaties per jaar. Eaton levert schakelinstallaties van het type Xiria, die zijn bedoeld voor het middenspanningsnet.
“Het is belangrijk om een samenwerking te hebben met leveranciers zoals Eaton. De technische uitdagingen worden steeds groter dus we hebben ze steeds harder nodig om te kijken hoe we problemen kunnen oplossen.”
Uitdaging
Vanwege de maatschappelijke rol die Stedin vervult, moeten oplossingen allereerst betrouwbaar en betaalbaar zijn. Daarvoor is niet alleen de aanschafprijs relevant, maar ook de Total Cost of Ownership, de TCO. In de hele levenscyclus moeten de gekozen oplossingen betaalbaar blijven. “Je wilt later niet verrast worden door hoge kosten in het onderhoud. De oplossing moet daarom kwalitatief hoogwaardig zijn. Het elektriciteitsnet van Stedin heeft een betrouwbaarheid van 99,99% en dat willen we graag zo houden, ook tijdens alle veranderingen die de energietransitie met zich meebrengt.”
De komende decennia worden zeer uitdagend voor Stedin. De energietransitie brengt grootschalige veranderingen van het energienet met zich mee. “We spelen als netbeheerder een belangrijke rol in de energietransitie en we willen daar ook echt een voortrekkersrol in spelen”, zegt Van den Berg. “Dat betekent dat we actief de samenwerking opzoeken met alle stakeholders. De hele keten moet meedenken als we de uitdagingen van de energietransitie willen oplossen.”
Zo zorgt de energietransitie voor een sterke elektrificering. Dat betekent dat er duizenden extra stations bij moeten komen, ook in dichtbebouwde gebieden. “Dit is een voorbeeld van de enorme uitdagingen van de energietransitie, waarbij verschillende stakeholders, waaronder netbeheerders en lokale overheden, steeds vaker van elkaar afhankelijk zijn om tot een passende oplossing te komen.”
Voor het aanbestedingstraject werd daarom besloten om naast de essentiële criteria voor TCO en betrouwbaarheid ruimte te laten voor leveranciers om zich te onderscheiden in verduurzaming. Eaton onderscheidde zich dankzij zijn SF6-vrije schakelsystemen. SF6 is een zeer effectief isolatiegas maar heeft een groot nadeel: één kilo SF6 staat gelijk aan 22.800 kilogram CO2-equivalent. Wanneer gekozen wordt voor SF6-vrije systemen, vermijd je dus een enorme toename van SF6-gas in het constant uitbreidende energienet.
“We willen CO2-neutraal worden”, zegt van den Berg. “Dat betekent onder meer dat we zo veel mogelijk fluorgassen met een grote CO2-equivalent willen vermijden. Daarom hebben we in ons beleid benoemd dat we in de toekomst geen SF6 meer willen hebben in onze infrastructuur. Het is iets dat wij steeds belangrijker vinden om continu rekening mee te houden: we willen niet bijdragen aan een SF6-bubbel. We willen deze juist helpen voorkomen.”
De ambities van Stedin lopen hierin parallel met aanbevelingen van een recent Europees onderzoeksrapport omtrent de uitfasering van fluorgassen, naar aanleiding van Regulering (EU) No 517/2014, Article 21(4). Op basis van deze aanbevelingen wordt een nieuwe Europese F-gassenverordening opgesteld, met een potentieel verbod op SF6 in nieuwe middenspanningsschakelinstallaties. Deze verordening wordt verwacht voor eind 2021 of 2022.
Oplossing
Met de gunning van Eaton voor de jaarlijkse levering van 500-800 Xiria-schakelaars krijgt Stedin een SF6-vrije oplossing. Dit betekent als gevolg ook het gebruik van vermogensschakelaars als beveiliging in plaats van patronen. Voor SF6-vrije oplossingen is namelijk een vacuümonderbreker nodig om te schakelen. Dezelfde vacuümonderbreker in een vermogensschakelaar kan als beveiliging worden gebruikt. Patronen als beveiliging en SF6 zijn daarom geen kosteneffectieve combinatie. Een vermogensschakelaar kan schakelen én beveiligen en is daarmee de meest kosteneffectieve SF6-vrije oplossing.
De keuze voor vermogensschakelaars werd grondig geanalyseerd tijdens het aanbestedingstraject. “We moeten een bepaalde technologie wel kunnen hanteren”, zegt Van den Berg. “We kunnen niet op basis van materiaalkeuze onze halve bedrijfsvoering overhoop gooien.”
Gelukkig was Stedin niet onbekend met vermogensschakelaars. Grote veranderingen waren niet nodig, hoewel voor de opschaling van de toepassing van vermogensschakelaars wel enkele processen werden aangepast, en meer mensen moesten worden opgeleid in het correcte gebruik.
“We hebben gestandaardiseerde verandermanagementprocessen, maar we hebben ook met Eaton veel contact over de implementatie”, zegt van den Berg. “Eaton heeft heel actief geholpen bij de implementatie van de schakelaars: digitale roadshows om personeel te trainen, materialen aanleveren, meedenken over oplossingen. We zijn heel blij met deze proactieve samenwerking om de beste uitkomsten te realiseren.”
Resultaten
Op korte termijn realiseert Stedin concrete strategische doelstellingen tegen een financieel voordelige investering. Met de SF6-vrije installaties van Eaton vermijdt Stedin jaarlijks gemiddeld het gebruik van 1950 kg SF6-gas. Hiermee behaalt Stedin ook een netto voordeel van 6,75% op de TCO dankzij de Milieu-investeringsaftrek (MIA) van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Tenslotte voldoen de Xiria systemen aan alle kwaliteits- en veiligheidseisen, zodat Stedin hun netbetrouwbaarheid van 99,99% kan waarborgen.
Uiteindelijk vergt het implementatietraject - en de energietransitie van Stedin - een lange adem. Van den Berg: “We moeten constant de balans vinden tussen duurzame ambities en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dat betekent dat we natuurlijke momenten moeten vinden, in bijvoorbeeld onze engineeringprocessen, om de overstap naar milieuvriendelijkere oplossingen te maken. Er is dan ook een transitieperiode nodig.”
De energietransitie is uitdagend en Stedin heeft de komende decennia genoeg te doen. Van den Berg pleit dan ook voor hechtere samenwerking tussen netbeheerders, marktpartijen en overheden. Er wordt al veel samengewerkt tussen netbeheerders. Zij hebben allen dezelfde uitdagingen en de lijnen zijn kort. Ook tussen de netten zelf: in toenemende mate is niet alleen het Nederlandse net met elkaar verbonden, maar ook het Europese net. Het belang van samenwerking neemt dan ook toe. Daar hoort tevens de samenwerking met leveranciers bij. “Het is belangrijk om een samenwerking te hebben met leveranciers zoals Eaton”, zegt Van den Berg. “De technische uitdagingen worden steeds groter dus we hebben ze steeds harder nodig om te kijken hoe we problemen kunnen oplossen.
E-mail verzenden
